Ngoài ra, dịch bệnh COVID-19 cũng là nguy cơ rất lớn dẫn đến bệnh thừa cân béo phì, nhất là ở trẻ em. Làm thế nào để có thể thực hiện “mục tiêu kép”, vừa phòng COVID-19 vừa phòng thừa cân béo phì?
Vì sao dễ thừa cân béo phì trong mùa dịch?
Thừa cân-béo phì (TC-BP) là sự tích tụ mỡ bất thường, vượt quá mức làm ảnh hưởng đến sức khỏe. Trẻ bị TC-BP chủ yếu là do dinh dưỡng bất hợp lý và ít hoạt động thể lực. Năng lượng khẩu phần ăn vào vượt quá năng lượng tiêu hao theo nhu cầu cơ thể, do đó phần năng lượng dư thừa được chuyển thành mỡ tích lũy trong các tổ chức, dẫn tới TC-BP.
Để phòng ngừa sự lây lan dịch bệnh COVID-19, mọi người dân cần thực hiện 5K để đảm bảo an toàn cho bạn, cho gia đình và cộng đồng. Tùy theo nguy cơ, diễn biến của dịch mà các địa phương sẽ quyết định áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội phù hợp. Phòng ngừa sự lây lan dịch bệnh, các trường cho các cháu nghỉ và học tại nhà. Ngoài ra, người dân hạn chế ra khỏi nhà, hạn chế tập thể dục ở các khu vực đông người,…
Lối sống tĩnh tại, ít vận động và ít hoạt động thể lực... làm gia tăng tỷ lệ béo phì.
Lối sống tĩnh tại, ít vận động và ít hoạt động thể lực càng được phát huy mạnh hơn trong thời gian ở nhà vì dịch bệnh. Trẻ xem ti vi, chơi điện tử và ngủ nhiều hơn… Trong khi đó, trong nhà lại dự trữ nhiều đồ ăn, tạo điều kiện thuận lợi cho các cháu tính ăn vặt, thích là ăn. Các thức ăn vặt là những đồ ăn chế biến sẵn, thức ăn nhanh như: bánh kẹo ngọt, bim bim, súc xích,…các loại nước ngọt lại chứa rất nhiều năng lượng, chất béo, đường sẽ không tốt cho sức khỏe của trẻ... Những nguyên nhân này làm gia tăng tỷ lệ TC - BP.
Mối nguy khi thừa cân béo phì
Khi đến tuổi trưởng thành, trẻ TC-BP dễ mắc các bệnh mạn tính không lây như tim mạch, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, đái tháo đường, gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ…
Ngoài nguy cơ về sức khỏe thể chất, trẻ em béo phì còn bị tác động tới tâm lý. Với ngoại hình đặc biệt, trẻ béo phì chậm chạp, mặc cảm tự ti, ngại giao tiếp xã hội, dễ bị trêu chọc, tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến trầm cảm, làm giảm sút hiệu quả học tập, lao động và chất lượng cuộc sống.
Giải pháp thực hiện mục tiêu kép
Thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý, cùng với hoạt động thể lực phù hợp với lứa tuổi để thích ứng trong mùa dịch tại nhà là giải pháp để thực hiện “mục tiêu kép” vừa phòng bệnh COVID-19 và phòng bệnh TC-BP.
Chế độ ăn dự phòng thừa cân béo phì
Khi trẻ bị TC-BP, tuyệt đối không được giảm hay nhịn ăn, mà phải thực hiện chế độ ăn đủ nhu cầu vì cơ thể đang phát triển, đồng thời ăn hạn chế: chất béo, thức ăn giàu năng lượng, thức ăn nhanh, chế biến sẵn, bánh kẹo và nước giọt. Đồng thời tăng cường hoạt động thể lực để tiêu hao năng lượng thừa nhằm giảm sự tích tụ chất béo, tạo khối cơ và sức bền cho trẻ.
Bữa ăn cung cấp đủ nhu cầu các chất dinh dưỡng, đủ nhu cầu về năng lượng khẩu phần từ các chất đạm, chất béo, chất khoáng, vitamin và đủ nước cho cơ thể. Tỷ lệ các chất đạm, chất béo từ nguồn động vật và thực vật cân đối hợp lý. Thực hiện độ ăn uống lành mạnh bằng các thực phẩm lành mạnh như trái cây, rau, các loại đậu, các loại hạt và ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm ít chất béo, ít đường và muối.
Thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý, cùng với hoạt động thể lực phù hợp với lứa tuổi.
Nhóm rau quả cung cấp vitamin, khoáng chất, chất xơ giúp cơ thể trẻ phát triển, giúp nâng cao sức đề kháng chống lại bệnh tật. Tập cho trẻ ăn rau quả ngay từ khi còn nhỏ, với cách chế biến phù hợp. Những trẻ TC-BP nên lưu ý hạn chế các loại quả ngọt và nhiều năng lượng như chuối, xoài, mít, vải… Nên ăn đa dạng các loại rau quả, đa màu sắc.
Hạn chế tất cả các thực phẩm nhiều chất béo, nhiều cholesterol như: thịt mỡ, nước luộc thịt, bơ, fo mat, các món xào rán, não, tim, gan, lòng lợn,.... Các loại đồ ngọt như: đường, mật ong, bánh kẹo, nước ngọt, các loại sữa có đường,…vì chúng chứa nhiều năng lượng làm gia tăng nguy cơ thừa cân béo phì.
Hoạt động thể lực
Tăng cường hoạt động thể lực vừa giúp trẻ phát triển chiều cao và duy trì sức khoẻ tốt, đồng thời giúp tiêu hao năng lượng thừa nhằm giảm sự tích tụ chất béo, giảm TC-BP. Với trẻ lớn khuyến khích lối sống tích cực, hạn chế lối sống tĩnh tại, thì phụ huynh cần cổ vũ, động viên, tìm hiểu sở thích của trẻ. Những hoạt động thể lực phù hợp theo lứa tuổi, duy trì đều đặn mỗi ngày và thường xuyên thay đổi giúp cho cơ thể phát triển khỏe mạnh, tinh thần vui vẻ và sảng khoái.
Nên cho trẻ vận động nhẹ nhàng trong nhà.
Vận động thường xuyên giúp trẻ phát triển cả về thể chất, trí tuệ, nâng cao tầm vóc, kiểm soát và duy trì cân nặng, hạn chế TC-BP, cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống. Ngoài ra, nó còn giúp tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch cơ thể phòng chống dịch bệnh, giúp giấc ngủ đến nhanh và sâu hơn, nâng cao kỹ năng sống, giảm stress.
Hoạt động thể lực phải phù hợp theo lứa tuổi, giới tính và tình trạng sức khỏe, không nên quá sức. Bình thường sau 20-30 phút hoạt động thể lực, cơ thể sẽ cảm thấy sảng khoái và khỏe mạnh. Ngược lại, nếu sau thời gian trên mà cơ thể mệt mỏi, uể oải điều này chứng tỏ đã hoạt động quá sức. Trước khi tập thể dục, không được ăn no, không uống nhiều nước và cần khởi động cơ thể từ 5-10 phút.
Thời điểm thể dục tùy theo mùa, thời tiết, bình thường buổi sáng khoảng từ 7g-10g, buổi chiều từ 15-17g, khi hoạt động thể lực làm mồ hôi tiết ra kéo theo chất độc trong cơ thể thải ra và nó tỷ lệ thuận với lượng mồ hôi. Hoạt động ít nhất từ 30-60 phút chia làm 2-3 lần/ngày, ít nhất 150 phút/tuần, không nên vận động thời gian quá dài và quá sức.
Hoạt động thể lực đúng cách để phòng thừa cân béo phì đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ, đúng phương pháp, đúng liều lượng và thời gian phù hợp theo từng lứa tuổi, sở thích và sức khỏe để lựa chọn các hoạt động thể lực sao cho phù hợp. Đồng thời thực hiện hai giải pháp là tăng cường vận động và thực hiện ăn uống hợp lý, lành mạnh mỗi ngày giúp trẻ có sức khỏe tốt trong mùa dịch và phòng chống thừa cân béo phì.