An toàn thực phẩm có tầm quan trọng đặc biệt trong đời sống xã hội, không những ảnh hưởng trực tiếp, thường xuyên đến sức khỏe con người, đến sự phát triển của giống nòi, thậm chí tính mạng người sử dụng, mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, văn hóa, du lịch và an ninh, an toàn xã hội. Bảo đảm an toàn thực phẩm để nâng cao sức khỏe người dân, tăng cường nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và mở rộng quan hệ quốc tế.
Có 3 loại mối nguy an toàn thực phẩm: mối nguy sinh học, mối nguy hóa học và mối nguy vật lý.
(1) Mối nguy sinh học gồm: vi khuẩn, virus và ký sinh trùng:
* Vi khuẩn có ở khắp mọi nơi, đặc biệt ở phân, nước thải, rác, bụi, thực phẩm tươi sống. Ngay ở cơ thể người cũng có rất nhiều loại vi khuẩn, cư trú ở da, tay, miệng, đường hô hấp, đường tiêu hóa, bộ phận sinh dục, tiết niệu...
Phần lớn vi khuẩn có thể tồn tại và phát triển ở nhiệt độ 10 - 600C và bị tiêu diệt ở nhiệt độ sôi (1000C); do vậy, đun sôi và thanh trùng diệt được hầu hết các loại vi khuẩn.
* Virus gây ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm thường có trong ruột người. Các loại nhuyễn thể sống ở vùng nước bị ô nhiễm, rau quả tưới nước có phân hoặc các món ăn sống chuẩn bị trong điều kiện thiếu vệ sinh thường hay bị nhiễm virus bại liệt, virus viêm gan.
* Ký sinh trùng: Là sinh vật sống nhờ trong cơ thể các sinh vật khác, lấy thức ăn từ các sinh vật đó để tồn tại và phát triển. Các loại ký sinh trùng hay gặp trong thực phẩm là giun, sán. Ví dụ:
- Sán dây: Người ăn thịt có ấu trùng sán dây có trong thịt bò hoặc thịt lợn gạo, nếu không nấu thức ăn chín, khi vào cơ thể ấu trùng sẽ phát triển thành sán trưởng thành và ký sinh trong ruột, gây rối loạn tiêu hóa.
- Sán lá gan: Khi ăn phải cá nước ngọt như cá diếc, cá chép, cá trôi, cá rô...có nang trùng sán lá gan nhỏ chưa được nấu kỹ, nang trùng chuyển lên ống mật, lên gan và phát triển ở gan thành sán trưởng thành gây tổn thương gan, mật.
- Sán lá phổi: Nếu ăn phải tôm, cua có mang ấu trùng sán lá phổi, chưa được nấu chín kỹ, hoặc uống nước không sạch có nang trùng thì chúng sẽ xuyên qua thành ruột, chui qua cơ hoành lên phổi, phát triển thành sán trưởng thành gây viêm phế quản, đau ngực, ho, khạc ra máu rất nguy hiểm.
- Bệnh do giun xoắn do tập quán ăn thịt tái, nem bằng thịt sống, ăn tiết canh có ấu trùng gây dị ứng, có thể dẫn đến sốt cao, nhiễm độc, liệt cơ hô hấp, thậm chí tử vong.
(2) Mối nguy hóa học: Những chất hóa học hay ô nhiễm vào thực phẩm gồm:
- Các chất ô nhiễm từ môi trường như: Chì trong khí thải của các phương tiện vận tải, có trong sơn, men gốm, mối hàn ô nhiễm vào thực phẩm.
- Các chất hóa học sử dụng trong nông nghiệp như: thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, thuốc thú y, sản phẩm xử lý cải tạo môi trường, chất tăng trọng, kích thích tăng trưởng...
- Các chất phụ gia thực phẩm (các chất tạo mầu, tạo ngọt, hương liệu, chất ổn định, chất chống ôxy hóa, chất tẩy rửa...) sử dụng không đúng quy định, hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Các chất độc tự nhiên có sẵn trong thực phẩm như mầm khoai tây, sắn, măng, nấm độc, cá nóc, cóc, nấm mốc sinh độc tố trong ngô, lạc, đậu...
(3) Mối nguy vật lý: Các mảnh kim loại, thủy tinh, gỗ, sạn, xương, lông...nếu bị lẫn vào thực phẩm sẽ làm tổn thương niêm mạc miệng, dạ dày. Thực vật, động vật nuôi trong vùng môi trường bị ô nhiễm phóng xạ, nước bị nhiễm các chất phóng xạ sẽ gây hại cho người sử dụng.
|